Cách khấn vái tổ tiên, cúng lạy bàn thờ ông bà đúng nguyên tắc

Cúng gia tiên là một phong tục lâu đời của Việt Nam. Thế nhưng, không phải ai cũng biết cách khấn vái tổ tiên, gia linh đúng chuẩn phong thủy là như thế nào. Hiểu được điều đó, sau đây, Phong thủy Tam Nguyên sẽ hướng dẫn bạn cách khấn vái, lạy, cúng cũng như ý nghĩa của từng động tác để việc cúng Gia Tiên hiệu quả, ông bà phù hộ.

>>>> XEM THÊM: A – Z kiến thức phong thủy cơ bản đến chi tiết bạn nên biết

1. Định nghĩa khấn, vái, cúng, lạy khi thắp hương tổ tiên

1.1 Khấn

Khấn là lời cầu khẩn lầm rầm trong miệng khi cúng, tức là lời nói nhỏ tương quan đến các chi tiết cụ thể về ngày tháng năm, nơi chốn, mục tiêu buổi cúng lễ, cúng ai, tên những người trong mái ấm gia đình, lời cầu xin, và lời hứa .

Sau khi khấn, người ta thường vái vì vái được coi là lời chào kính cẩn, do đó, nhiều người thường nói khấn vái là vậy. 

Cách khấn khi thắp hương

1.2 Vái

Vái là hành vi sửa chữa thay thế cho lạy ở tư thế đứng, thường được vận dụng cho dịp lễ ngoài trời. Khi vái gia chủ chắp 2 bàn tay lại ở trước ngực, từ từ đưa lên ngang đầu, đầu hơi cúi và khom sống lưng xuống. Sau đó hai bàn tay đưa xuống, đầu ngẩng lên. Gia chủ làm theo nhịp, tùy trường hợp vái 2,3,4 hay 5 vái . Cash vái thần linh, gia tiên, ông bà

1.3 Cúng

Cúng là thắp nhang ( hương ), khấn, lạy, và vái. Trong dịp lễ giỗ hay Tết, gia chủ sẵn sàng chuẩn bị mâm cỗ có hoa quả, nước, rượu, chén bát, đũa, thìa lên bàn thờ cúng. Bàn cỗ càng chỉnh chu, tươi mới càng bộc lộ lòng thành của gia chủ với tổ tiên. Theo giờ lành đã định, gia chủ thắp nhang, đèn, đốt nến rồi triển khai khấn, vái ( hay lạy ) để tỏ lòng hiếu kính, biết ơn và cầu phước lành cho bản thân, mái ấm gia đình . Cúng Thần Tài – Thổ Địa

1.4 Lạy

Trong nghi thức cúng bái, lạy là hành vi biểu lộ sự tôn kính, lòng thành so với người đã khuất hay bề trên. Thông thường lạy là hành vi chắp 2 lòng bàn tay lại với nhau sao cho các ngón tay duỗi thẳng, khớp với nhau. Tùy vào trường hợp 2 lạy, 3 lạy, 4 lạy hay 5 lạy đều mang ý nghĩa khác nhau . Vái lạy đúng cách

>>>> XEM THÊM: Văn khấn thần linh trong ngày rằm và mồng một hàng tháng

2. Hướng dẫn cách vái lạy cho đàn ông, phụ nữ

Theo truyền thống cuội nguồn cúng vái của Nước Ta ta, đàn ông và đàn bà có thế lạy khác nhau. Thế lạy của đàn ông tượng trưng cho dương, mang sự hùng dũng. Thế lạy của các bà có tượng trưng cho âm, uyển chuyển và thướt tha .

2.1 Thế lạy đàn ông

Thế lạy của đàn ông là cách đứng thẳng theo thế nghiêm, chắp hai tay trước ngực và dơ cao lên ngang trán, cúi mình xuống. Tiếp đó, đưa hai bàn tay đang chắp xuống gần tới mặt chiếu hay mặt đất thì xòe hai bàn tay ra đặt nằm úp xuống, đồng thời quì gối bên trái rồi gối bên phải xuống đất, và cúi rạp đầu xuống gần hai bàn tay. Sau đó cất người lên bằng cách đưa hai bàn tay chắp lại để lên đầu gối trái. Lúc bấy giờ đã co lên và đưa về phía trước ngang với đầu gối chân phải đang quì để lấy đà đứng dậy . Thế lạy của đàn ông Gia chủ cần quan tâm khi quỳ chân nào xuống trước thì khi sẵn sàng chuẩn bị đứng dậy phải đưa chân đó về phía trước nửa bước và tì hai bàn tay đã chắp lại lên đầu gối chân đó để lấy thế đứng lên. Gia chủ nên quỳ chân thuận xuống trước vì đây là thế giữ vững cân đối cho khỏi ngã . Các sư thầy có thế lạy phủ-phục khó. Các thầy phất tay áo cà sa, 2 tay từ từ chống xuống đất và đồng thời quỳ hai đầu gối xuống. Khi đứng dậy các thầy chỉ đẩy hai bàn tay lấy thế đứng hẳn lên. Các thầy phải rèn luyện cách vái cúng này liên tục vì tư thế này rất dễ mất cân đối .

2.2 Thế lạy đàn bà

Thế lạy đàn bà có 2 cách. Các bà ngồi trệt xuống đất để hai cẳng chân vắt chéo về phía trái, bàn chân phải ngửa lên để ở phía dưới đùi chân trái. Nếu mặc áo dài thì phải trải tà áo trước ngay ngắn và kéo vạt áo sau để che mông cho thích mắt. Thế thứ 2 được 1 số ít bài vận dụng theo cách quỳ hai đầu gối xuống chiếu, để mông lên hai gót chân . Thế lạy của đàn bà Khi lạy các bà chắp hai bàn tay lại để ở trước ngực rồi đưa cao lên ngang với trán, giữ tay ở thế chắp đó từ từ cúi đầu xuống. Khi đầu gần chạm mặt đất hay chiếu thì đưa hai bàn tay đang chắp đặt nằm úp xuống và để đầu lên hai bàn tay. Giữ ở thế đó một hai giây, rồi ngẩng người lên đồng thời chắp hai bàn tay đưa lên ngang trán như lần đầu .

Sau đó các bà tiếp tục lạy đủ số lạy cần thiết tùy theo trường hợp (xem phần Ý nghĩa của số lần lạy – vái khi cúng khấn tổ tiên ở mục tiếp theo). Lạy xong thì đứng lên và vái ba vái rồi lui ra là hoàn tất thế lạy. Thế lạy này có thể làm đau ngón chân và đầu gối mà còn không mấy đẹp mắt.

>>>> ĐỌC NGAY: Nguyên tắc thờ cúng tổ tiên mà ai cũng phải thuộc

3. Ý nghĩa của số lần lạy – vái khi cúng khấn tổ tiên

Số lần vái lạy mang ý nghĩa khác nhau. Không giống với phong tục chỉ lạy 3 lạy hay vái 3 vái của người Tàu, ý nghĩa cách cúng vái này chỉ có ở Nước Ta .

3.1 2 lạy và 2 vái

Theo nguyên tắc âm khí và dương khí, khi chưa chôn, người quá cố được coi như còn sống nên ta lạy 2 lạy. Hai lạy này tượng trưng cho âm khí và dương khí nhị khí hòa hợp trên dương thế, tức là sự sống. Tương tự khi đi phúng điếu, nếu người đi viếng là vai dưới của người quá cố thì lạy 2 lạy . Ý nghĩa 2 lạy và 2 vái Ngoài ra 2 lạy còn được vận dụng cho cô dâu chú rể lạy cha mẹ khi làm lễ cưới hỏi. Cách vái lạy này bày tỏ lòng tôn kính, biết ơn đến cha mẹ đôi bên .

3.2 3 lạy và 3 vái

3 vái sau khi lạy có ý nghĩa như lời chào kính cẩn. Trong Phật giáo, 3 lạy tượng trưng cho Phật, Pháp, và Tăng. Phật ở đây là giác, tức là giác ngộ, sáng suốt và thông hiểu mọi lẽ. Pháp là chính, tức là điều chính đáng, trái với tà ngụy. Tăng là tịnh, tức là trong sáng, thanh tịnh. Tuy nhiên, không phải chùa nào cũng theo nguyên tắc 3 lạy . Ý nghĩa của 3 lạy và 3 vái

3.3 4 lạy và 4 vái

Bốn lạy tượng trưng cho tứ thân phụ mẫu, bốn phương gồm cả âm tính lẫn cõi dương ( đông : thuộc dương, tây : thuộc âm, nam : thuộc dương, và bắc : thuộc âm ), và tứ tượng ( Thái Dương, Thiếu Dương, Thái m, Thiếu m ). Hồn ở trên trời và phách hay vía ở dưới đất nương vào đó để làm chỗ trú ngụ . Ý nghĩa của 4 lạy và 4 vái Bốn lạy để cúng người quá cố như ông bà, cha mẹ, và thánh thần. Bốn vái dùng để sửa chữa thay thế bốn lạy .

3.4 5 lạy và 5 vái

Năm lạy tượng trưng cho ngũ hành ( kim, mộc, thuỷ, hoả, và thổ ). Còn có quan điểm cho rằng 5 lạy tượng trưng cho bốn phương ( đông, tây, nam, bắc ) và TW, nơi nhà vua ngự . Ý nghĩa của 5 lạy và 5 vái Ngày nay, trong lễ giỗ Tổ Hùng Vương, quý vị trong ban tế lễ thường lạy 5 lạy vì theo phong tục Nước Ta xưa, ông bà ta phải lạy vua 5 lạy. Trường hợp lễ cúng Tổ quá đông và không có đủ thời hạn, mỗi người vái 5 vái thay cho 5 lạy .

4. Nghi thức cúng Gia Tiên đúng

Nghi thức cúng gia tiên vô cùng quan trọng và ý nghĩa nên quy tắc thắp hương hay mâm cỗ phải được triển khai đúng theo nguyên tắc. Trên bàn cỗ đồ lễ và hoa quả được bày theo nguyên tắc “ đông bình tây quả ”, rượu và nước. Sau đó theo thứ tự đốt đèn ( đèn dầu, đèn cầy, hay đèn điện ), thắp nhang, đánh chuông, khấn và cúng . Sau khi khấn rồi, tuỳ theo vị thế của người cúng và người quá cố mà vái hay lạy. Nếu con cháu cúng tổ tiên thì phải lạy bốn lạy. Chúng ta cần hiểu cho rõ về ý nghĩa của Cúng, Khấn, Vái, và Lạy .

Hướng dẫn cách khấn vái đúng

Gia chủ sau khi khấn, những người khác trong mái ấm gia đình lần lượt từ trên xuống đến cúng, ngoại trừ trẻ nhỏ. Gia chủ cần khấn rõ về ngày cúng tương quan đến tên người quá cố, ngày tháng năm ta và tây, tên địa phương mình ở, tên mình và tên những người trong mái ấm gia đình, nguyên do cúng và lời cầu nguyện, … Riêng tên người quá cố gia chủ cần khấn rõ nhỏ .

Thờ cúng là cách biểu thị lòng nhớ ơn tổ tiên cũng như lòng thương và hiếu thảo đối với ông bà cha mẹ. Đây là một truyền thống văn hóa tốt đẹp của người Việt mà chúng ta cần phải duy trì. Do đó, bạn cần phải nắm rõ được các cách khấn vái tổ tiên cũng như cúng lạy thần linh, ông bà đúng chuẩn. Hy vọng rằng qua bài viết này bạn đã biết cách cúng Gia Tiên đúng cũng như ý nghĩa của việc khấn vái, lạy 

>>>> XEM THÊM: