Ngày vía, ngày trai là những ngày gì?

Trong nghi lễ Phật giáo, ngoài những đợt nghỉ lễ sám định kỳ ( 14 – 15 và 30 – mùng 1 ) trong mỗi tháng còn có những ngày lễ hội vía. Lễ vía là lễ kỷ niệm Đản sinh, Thành đạo hay Nhập diệt … của chư Phật và Bồ tát .

Lễ vía của chư Phật và Bồ tát là những ngày lễ quan trọng

Có rất nhiều ngày lễ hội vía trong năm, từ tháng Giêng đến tháng Chạp ( âm lịch ) đơn cử như sau : Ngày mùng 1 tháng Giêng, vía Đức Phật Di Lặc. Ngày mùng 8 tháng Hai, vía Đức Phật Thích Ca xuất gia. Ngày 15 tháng Hai, vía Đức Phật Thích Ca nhập diệt. Ngày 19 tháng Hai, vía Đức Quán Thế Âm Bồ tát. Ngày 21 tháng Hai, vía Đức Phổ Hiền Bồ tát. Ngày 16 tháng Ba, vía Đức Chuẩn Đề Bồ tát. Ngày mùng 4 tháng Tư, vía Đức Văn Thù Bồ tát. Ngày 15 tháng Tư, vía Đức Phật Thích Ca đản sinh. Ngày 19 tháng Sáu, vía Đức Đại Thế Chí Bồ tát. Ngày 30 tháng Bảy, vía Đức Địa Tạng Bồ tát. Ngày 19 tháng Chín, vía Đức Quán Thế Âm Bồ tát. Ngày 30 tháng Chín, vía Đức Phật Dược Sư. Ngày 17 tháng Mười một, vía Phật A Di Đà. Ngày mùng 8 tháng Chạp, vía Đức Phật Thích Ca thành đạo. Trong những ngày lễ hội vía kể trên thì những ngày lễ hội vía Phật Thích Ca được xác lập rất rõ là lễ vía Đản sinh, lễ vía Xuất gia … còn những đợt nghỉ lễ vía của chư Phật và Bồ tát khác thì tất cả chúng ta chỉ biết là ngày lễ hội vía của những Ngài nhưng không xác lập đơn cử là sự kiện nào. Lễ vía của chư Phật và Bồ tát là những đợt nghỉ lễ quan trọng. Vì thế, những đợt nghỉ lễ vía thường được chùa viện tổ chức triển khai kỷ niệm trang trọng, nhất là những ngày lễ hội vía của Phật Thích Ca. Người Phật tử, vào những dịp nghỉ lễ vía phải đến chùa cùng với chư Tăng làm lễ, tưởng niệm về cuộc sống, công hạnh của chư Phật và Bồ tát nhằm mục đích tịnh hóa thân tâm, tăng trưởng phước báo, tiêu trừ nghiệp chướng đồng thời noi theo hạnh nguyện của những Ngài để phát tâm tu học tiến đến giải thoát và giác ngộ.

Ngày trai còn gọi là ngày trai giới, tức ngày tu tập chay tịnh của hàng Phật tử. Theo kinh Thế Ký và luận Đại Trí Độ thì những ngày trai là ngày tuần thú của sứ giả các cõi trời Tứ Thiên Vương và trời Ma Hê Thủ La. Các vị sứ giải của Thiên giới thị sát tình hình tu tập của cõi người nhằm dự đoán tình hình tăng hoặc giảm số lượng Thiên chúng trong tương lai. Do vậy, người nào tu tập trai giới, chay tịnh trong những ngày trai thì tạo ra nhân lành để sinh về các cõi trời. Mặt khác, vào những ngày trai, các vị quỷ thần cũng thường du hành trong nhân gian và thường gây tai họa cho những người không tu tập, kém phước đức. Vì thế, hàng Phật tử tại gia phảo thọ trì trai giới nhằm tăng trưởng phước đức để vượt qua mọi tai họa.

Trong ngày thọ trai thì phải ăn chay, tụng kinh, niệm Phật, giữ tâm ý trong sạch và làm các điều phước thiện.

Trong một tháng có nhiều ngày trai, tùy theo sự phát nguyện thọ trì trai giới của Phật tử mà có sự phân loại thành Thập trai ( mùng 1,8, 14, 15, 18, 23, 24, 28, 29, 30 ), Lục trai ( mùng 8, 14, 15, 23, 29, 30 ), Tứ trai ( mùng 1, 14, 15, 30 ), Nhị trai ( mùng 1 và 15 ). Ngoài ra còn có Tam nguyệt trai, tức thọ trì trai giới vào tháng Giêng, tháng Bảy và tháng Mười hoặc thọ trì trai giới từ rằm tháng Tư đến rằm tháng Bảy. Việc thọ trì trai giới để tu tập vào những ngày trai tùy thuộc vào sự phát nguyện của người Phật tử. Tuy vậy, trong một tháng, tối thiểu người Phật tử phải thọ trì Nhị trai, tức phát nguyện trai giới vào ngày mùng 1 và ngày rằm. Trong ngày thọ trai thì phải ăn chay, tụng kinh, niệm Phật, giữ tâm ý trong sáng và làm những điều phước thiện.